Wielu z Was na pewno zastanawia się czym właściwie różnią się od siebie wymienione wyżej profesje – do kogo udać się z jakim problemem, do kogo w pierwszej kolejności, która z tych osób jest “od rozmawiania” a która “od leków” – postaramy się to wyjaśnić.
Wszystkie te zawody zajmują się ludzką psychiką, jednak istnieją różnice między nimi i warto wiedzieć, kiedy udać się po pomoc do danego specjalisty.
Psychiatra– to lekarz, który po ukończeniu studiów medycznych i odbyciu stażu podyplomowego zrobił specjalizację z psychiatrii. Jest to wówczas specjalista psychiatrii (czasem zwrotu “psychiatra” używa się w języku potocznym mówiąc o osobach w trakcie specjalizacji z psychiatrii, czyli takich które są już lekarzami pracującymi “na psychiatrii”, ale dopiero zdobywają wiedzę specjalistyczną).
Psychiatra zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń oraz chorób psychicznych. Może wystawiać recepty, zwolnienia lekarskie, kierować na diagnostykę psychologiczną, na psychoterapię oraz do ośrodków psychiatrycznych i odwykowych.
Psycholog – aby uzyskać tytuł psychologa należy ukończyć 5-letnie studia magisterskie. W trakcie edukacji studenci wybierają specjalizację np. psychologię sportu, kliniczną, społeczną czy marketingową. Nie każdy z tych specjalistów udziela potem pomocy psychologicznej.
Psycholog kliniczny ma uprawnienia do przeprowadzania diagnozy psychologicznej za pomocą różnych testów i skal (np. badanie inteligencji, osobowości, funkcji poznawczych), opiniowania (np. opinie o dysleksji) oraz świadczenia pomocy psychologicznej (np. w przypadku trudności w radzeniu sobie ze stresem, relacjami, przeżywaniu kryzysu psychicznego).
Psycholog nie ma kompetencji do prowadzenia psychoterapii. Zajmuje się konsultacjami psychologicznymi, wsparciem psychologicznym lub interwencją kryzysową, do której prowadzenia powinien odbyć dodatkowe szkolenie.
Psycholog nie może wypisywać recept ani zwolnień lekarskich. Może kierować do innych specjalistów np. psychiatry czy psychoterapeuty.
Psychoterapeuta – jest to specjalista, który ukończył studia wyższe na jednym z wyznaczonych kierunków humanistycznych lub medycznych np. psychologii, psychiatrii, filozofii, pedagogiki lub socjologii, a następnie odbył specjalistyczne, podyplomowe szkolenie, które w Polsce trwa zwykle 4 lata i kończy się egzaminem certyfikacyjnym. W ramach szkolenia z psychoterapii konieczne jest zaliczenie zajęć teoretyczno-praktycznych, odbycie stażu klinicznego, przejście własnej terapii i poddawanie pracy regularnej superwizji.Psychoterapia może być prowadzona w różnych nurtach psychoterapeutycznych: poznawczo-behawioralnym, systemowym, psychodynamicznym, psychoanalitycznym, humanistycznym. Każdy z nich jest inny i każdy reprezentuje inne podejście do Pacjenta.
Do kogo się zgłosić? – podsumowanie
Psycholog jest na ogół pierwszym wyborem – zarówno dla dzieci i młodzieży jak i osób dorosłych, które zmagają się z różnymi kryzysami psychicznymi i życiowymi. Jeśli problemy wykraczają poza kompetencje psychologa, kieruje on Pacjentów dalej, do odpowiednich specjalistów – w tym do psychiatry bądź psychoterapeuty.
W przypadku ciężkiej depresji i innych poważnych chorób psychicznych (psychozy, choroby afektywnej dwubiegunowej) farmakoterapia jest główną metodą leczenia. Natomiast w przypadku innych zaburzeń psychicznych (np. odżywiania, snu, lękowych, depresji o mniejszym nasileniu objawów, problemów w relacjach) dominującą metodą pomagania jest psychoterapia.
Jeśli doświadczasz problemów psychicznych, nie masz pewności do kogo się zgłosić, jaki nurt psychoterapeutyczny wybrać, czy zgłosić się do psychiatry – najlepiej umów się na wstępną konsultację z psychologiem, który na podstawie zebranego wywiadu postawi wstępną diagnozę i zaproponuje Ci odpowiednie leczenie – pomoc psychologiczną, psychoterapię lub farmakoterapię, czyli leczenie u psychiatry.